Biblioteka TEA

1. (15 min) Rozpocznij lekcję od przedstawienia celów zajęć. Zapowiedz, że podstawą do dalszej pracy będą historie osób uczestniczących przywołane w kwestionariuszu „Cztery pozycje”. Następnie zaprezentuj kwestionariusz (Załącznik 1) na współdzielonym ekranie i omów jego poszczególne części. Powiedz, że za chwilę każda osoba będzie miała 10 minut na przypomnienie sobie sytuacji związanych z niesprawiedliwym, krzywdzącym zachowaniem. Ważne, aby zapisała sobie w kwestionariuszu czas, miejsce, przebieg oraz osoby uczestniczące w tych sytuacjach. Podkreśl, że opisy tych sytuacji nie będą prezentowane na forum, ale w pracy w podgrupach przy zachowaniu zasady poufności, a każda osoba będzie mogła opowiedzieć z tych historii tyle, na ile sama się zdecyduje.

Jeśli uczniowie_uczennice zasygnalizują, że mają problem w przypomnieniu sobie takich historii, możesz pomóc im, przywołując przykład, najlepiej z obszaru, który jest im najbliższy (rozgrywający się w szkole między uczniami, uczennicami, nauczycielkami, ale też w przestrzeni publicznej).

Uwaga! Zanim uczniowie i uczennice rozpoczną pracę indywidualną, umieść link do Załącznika 1 w czacie i upewnij się, że każda osoba ma do niego dostęp.

2. (20 min) Zaproś osoby uczestniczące do pracy w 3–4-osobowych podgrupach. Zadaniem podgrup będzie podzielenie się przywołanymi sytuacjami (z zachowaniem zasady dobrowolności i poufności) oraz dyskusja wokół poniższych wątków:

• Czy to zadanie było dla ciebie trudne czy łatwe? Które pytanie sprawiło trudność i dlaczego? Na które pytanie łatwo było odpowiedzieć i dlaczego?
• Czy widzicie podobieństwa w przywoływanych historiach? Jakie to podobieństwa?
• Zbierzcie i zapiszcie na poszczególnych planszach tablicy (Jamboard, Menti, inna aplikacja dająca możliwość wspólnej edycji i naklejania karteczek), na post-itach informacje o tym: (1) „Z jakich powodów w waszych historiach osoby doświadczały krzywdzącego zachowania? Co je wyróżniało?” ; (2) „Jakie pojawiły się formy krzywdzącego zachowania (np. żart, atak fizyczny, wykluczenie ze wspólnej aktywności grupy itd.)”.

Uwaga! W trakcie pracy w podgrupach zajrzyj do każdego pokoju, aby upewnić się, jak przebiega praca i czy uczniowie_uczennice nie potrzebują wsparcia. Zanim osoby zostaną przekierowane do pokojów możesz także pokazać, jak w danej aplikacji wysłać do osoby prowadzącej powiadomienie, że potrzebują pomocy.

3. (10 min) Zaproś osoby uczestniczące do powrotu na forum grupy. Odczytaj kategorie, jakie pojawiły się na planszach tablicy (w trakcie pracy podgrup w pokojach możesz wcześniej dokonać syntezy kategorii i wniosków). Podsumuj najważniejsze wątki tego doświadczenia:

• krzywdzące, niesprawiedliwe traktowanie może być dyskryminacją, o ile odnosi się do tego, kim są osoby, które doświadczają takich zachowań, przez pryzmat jakich kategorii są postrzegane (tutaj można nawiązać do ćwiczenia „Kto jedzie z nami w pociągu?”)
• każdy i każda z nas może znaleźć się zarówno w sytuacji osoby, która doświadcza dyskryminacji, jak i osoby, która jest świadkiem_świadkinią lub zachowuje się w sposób dyskryminujący
• istnieje wiele sposobów, które sprawiają, że ktoś może źle się poczuć z tego powodu kim jest lub jak jest postrzegany_postrzegana, na przykład przez rówieśników, nauczycielki czy współpasażerów w autobusie.

Na koniec zapytaj osoby uczestniczące, kto ma zazwyczaj więcej „mocy” (językiem dorosłych – więcej zasobów), żeby zareagować na krzywdzące zachowanie – czy osoba, w którą wycelowane są ataki, czy świadek_świadkini obserwujący_obserwująca bieg wydarzeń. Podkreśl, że nie zawsze uda się zareagować, jednak tę umiejętność, jak każdą inną, można doskonalić. Jeżeli masz możliwość dalszej pracy z tą grupą zapowiedz, że kolejne zajęcia będą poświęcone temu, w jaki sposób możemy reagować na krzywdzące, niesprawiedliwe zachowanie (dyskryminację).