Agnieszka Kozakoszczak z Fundacji na rzecz Różnorodności Społecznej i Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej (TEA) oraz Agata Teutsch z Fundacji Autonomia i TEA zaprezentowały główne wnioski z wizyty studyjnej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Lambda Warszawa , Ministerstwo Spraw Zagranicznych Królestwa Niderlandów oraz Ambasadę Królestwa Niderlandów, w której wzięły udział w marcu 2014 r. W swojej prezentacji pt. „Przeciwdziałanie homofobii w edukacji. Edukacja na rzecz różnorodności seksualnej i płciowej na przykładzie Holandii”, odnosiły się do dwóch głównych założeń związanych z różnorodnością, w tym różnorodnością seksualną i płciową, tj. do szacunku dla różnorodności i bezpieczeństwa dzieci i młodzieży jako efektu prowadzonych w tym obszarze działań systemowych.
Agnieszka Kozakoszczak i Agata Teutsch wskazały na obligatoryjny status działań, które mają być od 2012 roku prowadzone przez holenderskie szkoły w obszarze wspierania szacunku dla różnorodności seksualnej i płciowej. Przywołały perspektywę bezpieczeństwa dzieci i młodzieży jako efektu takich starań. Jednocześnie ekspertki podkreślały, że założenia obowiązujące w Holandii od 2012 roku, odnoszące się do edukacji antyhomofobicznej, zostały wprowadzone do systemu edukacji formalnej jako priorytet Ministerstwa Edukacji, Kultury i Nauki pod nazwą „Bezpieczeństwo oraz tworzenie przyjaznego i wspierającego środowiska szkolnego”. W kontekście edukacji antyhomofobicznej został on zoperacjonalizowany następująco: „Uczniowie i uczennice oraz nauczycielki i nauczyciele LGBT powinni czuć się bezpiecznie, dokonując w szkole coming outu oraz powinni czuć, że są chronieni przed bullyingiem (nękaniem), poniżaniem oraz molestowaniem seksualnym”.
Według ekspertek to m.in. właśnie jasna deklaracja zaangażowania ze strony holenderskich władz, przejawiająca się w bezpośrednim zobligowaniu szkół do podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania homofobii i równego traktowania to jeden z czynników sukcesu holenderskiej edukacji antyhomofobicznej. Inne czynniki to np. postrzeganie przeciwdziałania homofobii w kontekście bezpieczeństwa młodych ludzi, a także prowadzenie badań społecznych w tym obszarze i rzetelne odnoszenie się do ich wyników oraz strategiczne i partnerskie angażowanie do współpracy eksperckich organizacji pozarządowych, które wspierane są stałym finansowaniem ich działań z budżetu państwa.
W dalszej części spotkania Joanna Balsamska z Fundacji na rzecz Różnorodności Polistrefa zaprezentowała kwestie związane z formalnymi i praktycznymi aspektami „Równości / dyskryminacji światopoglądowej w polskiej edukacji”. Nakreśliła stan prawny regulujący kwestie wolności światopoglądowej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Odniosła się także do wniosków z realizacji projektu „Zbadanie występowania i przeciwdziałania dyskryminacji na tle religijnym w małopolskich szkołach” Fundacji Polistrefa i raportu „Pomiędzy tolerancją a dyskryminacją – o występowaniu i przeciwdziałaniu dyskryminacji na tle religijnym w małopolskich szkołach oraz o treściach etycznych, religijnych i antydyskryminacyjnych w systemie oświaty”.
Joanna Balsamska przedstawiła prawne uregulowania obecności lekcji religii i etyki w szkołach w Polsce zaznaczając, że prawne gwarancje nie są wystarczające, by lekcje religii katolickiej i innych religii oraz religii katolickiej i etyki były w praktyce realizowane na tych samych zasadach oraz by dostęp do lekcji etyki i religii innych niż katolicka był w polskim systemie edukacji formalnej rzeczywiście równy. Istniejące regulacje mają zatem niski potencjał faktycznej realizacji, co realnie oznacza ograniczanie wolności światopoglądowej. Joanna Balsamska wskazała także na wyzwanie dla systemu edukacji formalnej, jakim jest brak możliwości bezpośredniego nadzoru przez dyrektorów / dyrektorki szkól nad osobami prowadzącymi lekcje religii katolickiej, które nie podlegają władzom szkoły, lecz władzom kościelnym.
Ekspertka odnosiła się także m.in. do rozumienia „patriotyzmu” w badanych przez Fundację Polistrefa szkołach, gdzie najczęściej jest on w sposób domyślny wypełniany treściami ściśle powiązanymi z tradycjami Kościoła Katolickiego, poprzez np. wysycanie uroczystości szkolnych wątkami religijnymi, przy jednoczesnym zastrzeganiu ich obligatoryjności (np. msze na rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego), a także obecność w przestrzeni szkoły symboliki religijnej (wyłącznie rzymsko-katolickiej), przy jednoczesnej neutralizacji tej obecności. Joanna Balsamska przedstawiła także niektóre rozwiązania kwestii naruszania wolności światopoglądowej w systemie edukacji formalnej, tj. doprowadzenie do rzeczywistego równego funkcjonowania prawa w tym obszarze i realizacji jego zapisów (np. deklaracje o wyborze lekcji religii i etyki), otwarta rezygnacja z priorytetowego statusu religii katolickiej w polskiej szkole, nie tylko w odniesieniu do nominalnych lekcji religii, ale także w odniesieniu do tzw. życia szkoły, które najczęściej także poza lekcjami religii katolickiej nie pozostaje neutralne światopoglądowo. Podczas dyskusji zostało podniesione także rozwiązanie przeniesienia edukacji religijnej w jej wyznaniowych wymiarach na powrót do fizycznych przestrzeni grup wyznaniowych, a także wprowadzenie edukacji o religiach / religioznawstwa w miejsce lekcji religii.
Spotkanie Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej odbyło się 19 maja 2014 r. w Galerii Apteka Sztuki w Warszawie.
W spotkaniu wzięły udział osoby reprezentujące kilkanaście organizacji pozarządowych będących członkami / członkiniami Koalicji: Fundacja Aktywizacja, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Fundacja Klamra, Stowarzyszenie Homo Faber, Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej, Fundacja Pozytywnych Zmian, Amnesty International Polska, Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa Bardziej Kochani, Kampania Przeciw Homofobii, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Stowarzyszenia Kofe(m)Ina, Fundacja Przestrzeń Kobiet, Fundacja Autonomia, Grupa Edukatorów Seksualnych PONTON, Fundacja Równość.org.pl, Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży SZANSA, Fundacja na rzecz Różnorodności Polistrefa, a także reprezentująca Ambasadę Królestwa Niderlandów Pani Katarzyna Kolman.
Koalicja na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej jest dobrowolnym porozumieniem organizacji pozarządowych, partnerów społecznych oraz grup nieformalnych, które działają na rzecz edukacji antydyskryminacyjnej.
Spotkanie Koalicji odbyło się w ramach projektu „Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona”, realizowanego w partnerskiej współpracy z Fundacją na rzecz Różnorodności Społecznej w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.