Skip to content

Biblioteka TEA

Scenariusz zajęć

Zasady pracy naszej grupy

Scenariusz proponuje metodę wspólnego stworzenia zasad pracy, które będą obowiązywać – w zależności od specyfiki spotkania – w trakcie konkretnej lekcji, w ciągu roku szkolnego w zespole klasowym, w dłuższym cyklu edukacyjnym.

Do zajęć będziesz potrzebować:

Tablica interaktywna (Jamboard, Miro lub analogiczna aplikacja) z wcześniej przygotowanymi instrukcjami do pracy w podgrupach oraz ostatnią tablicą zatytułowaną „Zasady pracy”.

Cele zajęć:

Uczeń_uczennica:

  1. Uczy się tworzyć przestrzeń do wspólnej pracy i dyskusji w bezpiecznych warunkach.
  2. Potrafi dyskutować o ważnych dla siebie kwestiach.
  3. Umie współdziałać i podejmować wspólne decyzje drogą konsensusu w demokratycznych warunkach.
  4. Umie brać odpowiedzialność za swoje działania w grupie.

1. Wprowadź osoby uczestniczące do ćwiczenia:

Język dzieciJęzyk młodzieży / dorosłych
Wszyscy chcemy dobrze czuć się w szkole.Każdy i każda z nas najlepiej uczy się i rozwija w bezpiecznych warunkach.
Tę aktywność poświęcimy na zastanowienie się, co oznacza dla nas dobre miejsce do uczenia się i rozmowy.Tę aktywność poświęcimy na zastanowienie się, co oznacza dla nas przestrzeń, która odpowiada naszym potrzebom

2. Zapowiedz pracę w podgrupach, w pokojach. Zadaniem każdej osoby w podgrupie będzie podzielenie się i zapisanie na kartce post-it zasad.

Uwaga! Zamiast pisania, młodsze dzieci mogą w pokojach wspólnie narysować te zasady.

  1. Co sprawi, że będzie nam się dobrze uczyło i rozmawiało? (język dzieci)
  2. Czego potrzebuję, żeby czuć się w tej klasie / grupie komfortowo i bezpiecznie, i żeby móc się tutaj uczyć i rozwijać?
  3. Jakie są ważne dla mnie zasady wspólnej pracy, które chcę aby obowiązywały w tej klasie, w tej grupie?

W tej części aktywności:

  • Zanim wyślesz uczniom_uczennicom zaproszenia do pracy w pokojach, zadbaj, aby każda z nich otrzymała i otworzyła wcześniej link do tablicy.
  • Pokaż na przykładzie, za pomocą której ikonki i w jaki sposób zapisać i nakleić kartkę post-it.
  • Zasygnalizuj, że na jednej kartce post-it powinna znaleźć się jedna myśl i zachęć, aby były one zapisywane językiem pozytywnym, a nie językiem zakazów (przykład: zamiast „nie rozmawiamy wszyscy naraz” – „słuchamy się nawzajem”, „w jednym momencie mówi tylko jedna osoba”).
  • Podkreśl, że każdy i każda ma prawo do swojej opinii, nawet, jeśli jest ona odrębna od reszty grupy. Na tym etapie nie uwspólniamy zasad.

3. Jeżeli pojawią się sygnały, że osoby uczestniczące nie wiedzą, co zapisać (dzieje się tak w grupach, które nie mają dużego doświadczenia w podejmowaniu indywidualnej refleksji, a następnie w podejmowaniu wspólnych ustaleń), możesz podać kilka przykładów takich zasad: w trakcie zajęć możemy korzystać z toalety po poinformowaniu o tym nauczycielki / osoby prowadzącej ; zwracamy się do siebie w formie imienia, jaką sobie dana osoba życzy; rzeczy innej osoby pożyczamy tylko za jej zgodą.


4. Po pracy w podgrupach, zaproś na forum poszczególne grupy do zaprezentowania myśli, które pojawiły się na ich tablicach. W razie niejasności dopytuj o znaczenia poszczególnych sformułowań. Jeżeli grupa, z którą pracujesz, jest liczna, wprowadź zasadę trzech haseł – każda podgrupa dzieli się trzema pierwszymi lub najważniejszymi w ich przekonaniu myślami. Kolejna grupa wnosi następne trzy hasła. Jeszcze następna – odczytuje kolejne trzy kartki. Poproś, aby grupy nie powtarzały omawiania tych samych zasad, a jedynie zasygnalizowały, że u nich także padły takie postulaty.


5. Już w trakcie prezentacji podgrup możesz zacząć spisywać te zasady, które pojawiły się we wszystkich podgrupach. Dopisuj kartki ze stwierdzeniami na ostatniej, wcześniej przygotowanej planszy „Nasze zasady pracy”.


6. Przejdź za pomocą współdzielonego ekranu do ostatniej planszy z tytułem „Nasze zasady pracy”. Odczytaj te zasady, które pojawiły się we wszystkich podgrupach i zapytaj, co jeszcze uczniowie_uczennice chcą, aby znalazło się w tym katalogu (z refleksji, które padły w pracy w podgrupach).


7. Zanim zapiszesz każdą zasadę, upewnij się, że nie ma głosów odrębnych. Ważne, aby tę aktywność zakończyć z przekonaniem, że zasady widoczne na tablicy są przyjęte na zasadzie powszechnej zgody albo przynajmniej akceptacji.


8. Unikaj zasad ogólnych (na przykład: wzajemny szacunek). Proś o przeformułowanie ich na język zachowań (Jakie konkretne zachowania są oznaką wzajemnego szacunku?).


9. Zapowiedź, że jest to katalog otwarty i jeśli wspólna praca pokaże, że potrzebujemy dodania dodatkowej zasady albo zweryfikowania czy przeformułowania obecnej, to możemy do tego w każdej chwili wrócić i uzupełnić tablicę „Nasze zasady pracy”.


10. Podkreśl, że w dalszej pracy będziesz odwoływać się do tych zasad i że obowiązują one także ciebie jako osobę prowadzącą.

Komentarz metodyczny

Gremialnie przyjęte zasady pracy (zwane czasami w żargonie szkoleniowym kontraktem) mają nieocenioną rolę dla budowania bezpiecznej przestrzeni edukacyjnej. Przyczyniają się tym samym do efektywnej pracy nad proponowanymi treściami, ułatwiają osobistą refleksję oraz gotowość do dzielenia się swoimi przemyśleniami z pozostałymi uczestniczkami_ uczestnikami procesu.

W wydarzeniach edukacyjnych dotyczących problematyki dyskryminacji zasady pracy odgrywają także dodatkową rolę – wcielają w życie grupy wartości równego traktowania i dyskusji opartej na różnorodności głosów i perspektyw, umożliwiają równe uczestnictwo osób uczestniczących niezależnie od ich wieku, pierwszego języka jakim się posługują, kompetencji w danym temacie. Z tego względu niezmiernie kluczowe jest, aby w kontrakcie – o ile nie zaproponują tego same osoby uczestniczące – osoba prowadząca wniosła wątek udzielania głosu według zgłoszonej kolejności (a nie rangi danej osoby), wątek dobrowolności wypowiadania się, równoważności głosów (nie ma głosów mniej i bardziej ważnych), wzajemnego słuchania się. Dzięki temu sposób prowadzenia zajęć jest spójny z wartościami, którym hołduje osoba prowadząca, a osoby uczestniczące mogą praktykować demokratyczne zasady współbycia w jednej przestrzeni.

Dodatkowe inspiracje

Scenariusze: „Szkoła, którą można polubić. Na dobry początek” oraz „Po co nam zasady współpracy” [w:] „Świat bez przemocy. Część I”, Szkoła Przyjazna Prawom Człowieka. Jak przeciwdziałać wykluczeniu i przemocy w szkole?, Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, [LINK: https://um.warszawa.pl/documents/21449838/38866464/Antydyskryminacja_z-06_cz1+%281%29.pdf/16d25156-2b54-a62c-1a3d-8a91df4d6564?t=1640604803251]

Zobacz także...

Logotyp projektu "Kalejdoskop Równości" oraz logotyp "Iceland Liechtenstein Norway - Active Citizens Fund"

 

Scenariusz został stworzony w ramach projektu „Kalejdoskop Równości”, realizowanego przez Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej. Projekt finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.

Skip to content