Biblioteka TEA
Scenariusz zajęć
Mowa nienawiści – skąd się bierze, dlaczego jest stosowana i jak jej przeciwdziałać?
Nierówne traktowanie osób i grup ze względu na ich tożsamość obecne jest również w języku. Z jednej strony może to być oczywiste, z drugiej – często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak krótka jest droga od wykluczenia w języku i nienawistnych komentarzy do aktów przemocy fizycznej i eksterminacji.
Poniższy scenariusz to propozycja kilku aktywności, w których spróbujemy pomóc osobom uczestniczącym zrozumieć, czym jest zjawisko mowy nienawiści oraz jakie niesie za sobą konsekwencje.
Do zajęć będziesz potrzebować:
- platforma online umożliwiająxa pracę w mniejszych grupach (Teams, Zoom, inne)
- prezentacja (może być MiRo, Jamboard, Power Point) ze spisanymi definicjami mowy nienawiści, nienawistnego języka
- grafika dotycząca mowy nienawiści załączona do niniejszego scenariusza
Cele zajęć:
Uczeń_uczennica:
- Uświadomi sobie, że język jakim się posługuje ma znaczenie w budowaniu relacji społecznych.
- Rozumie, czym jest mowa nienawiści.
- Dostrzega przyczyny i konsekwencje mowy nienawiści oraz zastanowia się nad sposobami reagowania.
Komentarz metodyczny
Proponowane zajęcia mogą wpisywać się w program profilaktyczno-wychowawczy szkoły, zwłaszcza gdy w danym roku szkolnym nauczyciel_nauczycielka zamierza pracować nad postawami takimi, jak szacunek, tolerancja, otwartość, współpraca, przeciwdziałanie wykluczeniu. Podobnie z planem wychowawczym klasy, o ile wychowawca_wychowawczyni planuje zajęcia w takim obszarze tematycznym lub bieżąca sytuacja wymaga takiej interwencji.
Prezentowane tutaj aktywności z tematyki mowy nienawiści mogą zostać poprowadzone w różnej kolejności, w zależności od tego z jaką grupą pracujesz, ile osoby wiedzą już na ten temat, czy też od indywidualnego poczucia prowadzącego_prowadzącej – tutaj decyzja należy do niego_niej. Można na przykład całą część definicyjną przenieść na sam koniec zajęć, jeśli uznasz, że tak będzie łatwiej dla osób uczestniczących, bo cytowane definicje mogą przynieść tzw. efekt mrożący, czyli już nikt nie będzie chciał o niczym dyskutować.
W dowolnym momencie ćwiczenia opartego o pracę z grafiką możesz też zachęcić osoby uczestniczące do dyskusji o tym, kto tak naprawdę decyduje o tym, że dane określenie jest obraźliwe. Zaproś również do rozmowy na temat tego, że powstają też nowe określenia, które mogą nabierać nienawistnego charakteru. Spróbujcie prześledzić w jaki sposób i dlaczego tak się dzieje.
Dodatkowe inspiracje
- „Edukacja antydyskryminacyjna. Podręcznik trenerski”, pod red. Mai Branki i Dominiki Cieślikowskiej, TEA, str. 101 – 104.
- „Zakładki. Przeciwdziałanie mowie nienawiści w sieci poprzez edukację o prawach człowieka”, Rada Europy, 2014
- „Antydyskryminacja. Pakiet edukacyjny”, Jasmine Bohm, Volker Grey, Dieter Schindlauer, Katrin Wladasch, Warszawa 2005, Wydawnictwa CODN.
- „Mowa nienawiści w internecie w doświadczeniu polskiej młodzieży”, Joanna Włodarczyk, [LINK: https://www.mowanienawisci.info/wp-content/uploads/2014/10/Mowa-nienawi%C5%9Bci-w-internecie-w-do%C5%9Bwiadczeniu-polskiej-m%C5%82odzie%C5%BCy.pdf, dostęp 15.04.2023
- Strona internetowa Mowa nienawiści.info [LINK:https://www.mowanienawisci.info/]
- „Granice Nienawiści: raport z monitoringu mediów społecznościowych”, Fundacja im. B. Geremka [LINK: https://geremek.pl/granice-nienawisci/]
- Podkast Marty Niedźwieckiej O zmierzchu [LINK: https://niedzwiecka.net/pdcst/psychiczne-stany-wyjatkowe-nienawisc/]
Więcej na ten temat
Zobacz także...